Siatkówka jest raczej cienką skorupą gałki ocznej, której grubość wynosi 0,4 mm. Wyrównuje oko od wewnątrz i znajduje się między naczyniówką a substancją ciała szklistego. Istnieją tylko dwa obszary przylegania siatkówki do oka: wzdłuż jego krawędzi zębatej w strefie początku ciała rzęskowego i wokół granicy nerwu wzrokowego. W rezultacie mechanizmy odwarstwienia i pęknięcia siatkówki, jak również powstawanie krwotoków podsiatkówkowych stają się jasne.
W strukturze siatkówki gałki ocznej wyróżnia się 10 warstw. Począwszy od naczyniówki, są one ułożone w następującej kolejności:
Z komórek zwojów oddzielają się specjalne włókna, które tworzą nerw wzrokowy.
W szlaku siatkówki są trzy neurony:
W różnych chorobach oczu może dojść do selektywnego uszkodzenia poszczególnych elementów siatkówki.
Funkcje tych komórek to:
Patologia nabłonka barwnikowego siatkówki może występować u dzieci z dziedzicznymi i wrodzonymi chorobami oczu.
W siatkówce znajduje się około 6,3-6,8 mln stożków. Najgęściej znajdują się w centralnej strefie dołkowej. W zależności od pigmentu, który jest obecny w stożkach, mogą być trzy rodzaje. Dzięki temu realizowany jest mechanizm postrzegania kolorów, który opiera się na różnej czułości spektralnej fotoreceptorów.
W przypadku patologii szyszek pacjent ma wady plamki żółtej. Towarzyszy temu naruszenie ostrości wzroku, postrzeganie kolorów.
Powierzchnia siatkówki różni się strukturą i funkcją. Istnieją cztery różne strefy: równikowa, centralna, plamkowa i obwodowa.
Różnią się one znacznie zarówno liczbą fotoreceptorów, jak i wykonywaną funkcją.
W obszarze plamki żółtej występuje największe stężenie szyszek, a zatem obszar ten jest odpowiedzialny za kolor i widzenie centralne.
W strefie równikowej i obszarach peryferyjnych jest więcej patyków. Jeśli dotknięte są te obszary, objawem choroby jest tzw. Nocna ślepota (pogorszenie widzenia o zmierzchu).
Najważniejszą strefą siatkówki jest strefa plamki żółtej (średnica 5,5 mm), w której występują następujące struktury: fovea (1,5-1,8 mm), foveola (0,35 mm), centralna fossa (rozmiar plamki w centralnym obszarze foveola) ), strefa beznaczyniowa dołka (0,5 mm).
Układ krążenia siatkówki obejmuje tętnicę centralną i żyłę, a także naczyniówkę.
Cechą tętnic i żył siatkówki jest brak zespoleń, dlatego:
W diagnostyce chorób siatkówki u dzieci należy wziąć pod uwagę jej cechy i dynamikę wieku.
W momencie narodzin siatkówka nie jest całkowicie uformowana, ponieważ część dołkowa nie odpowiada jeszcze strukturze tego obszaru u dorosłych pacjentów. Końcowa struktura siatkówki uzyskuje się o pięć lat. Właśnie w tym wieku formuje się centralna wizja.
Różnice wiekowe w strukturze siatkówki określają cechy wzoru dna oka. Zwykle wygląd tego ostatniego zależy od stanu dysku nerwu wzrokowego, naczyniówki i siatkówki.
Gdy oftalmoskopia noworodków, dno oka może wyglądać na czerwone, parkiet jasnoróżowy lub jasnoróżowy. Jeśli dziecko jest albinos, dno oka będzie bladożółte. Oftalmoskopowy obraz dna oka nabiera typowego wyglądu dopiero w wieku 12-15 lat.
U noworodka obszar plamki ma rozmyte kontury i jasnożółte tło. Jasne granice i odruchy dołkowe pojawią się u dziecka dopiero w ciągu roku.
http://setchatkaglaza.ru/stroenie/10-sloev-setchatki-glazaSiatkówka jest najbardziej wewnętrzną wyściółką oka, która jest wysoce zróżnicowaną tkanką nerwową, która odgrywa kluczową rolę w zapewnianiu wzroku.
Siatkówka składa się z dziesięciu warstw zawierających neurony, naczynia krwionośne i inne struktury. Wyjątkowość struktury siatkówki zapewnia działanie analizatora wizualnego.
Siatkówka pełni dwie główne funkcje: widzenie centralne i peryferyjne. Ich realizację zapewniają specjalne receptory - pałeczki i stożki. Receptory te przekształcają promienie świetlne w impulsy nerwowe, które są następnie przesyłane wzdłuż przewodu wzrokowego do centralnego układu nerwowego. Dzięki środkowemu widzeniu osoba może wyraźnie widzieć przedmioty znajdujące się przed nim w różnych odległościach, czytać i wykonywać prace z niewielkiej odległości. Dzięki wizji peryferyjnej osoba jest zorientowana w przestrzeni. Obecność trzech rodzajów stożków, które odbierają fale świetlne o różnych długościach, zapewnia postrzeganie kolorów, odcieni.
Siatkówka ma obszar optyczny, który jest światłoczuły. Obszar ten rozciąga się na linię zębatą. Istnieją również obszary niefunkcjonalne: rzęskowe i tęczówki, które zawierają tylko dwie warstwy komórek. Podczas rozwoju embrionalnego siatkówka jest tworzona z tej samej części cewy nerwowej, co powoduje powstanie ośrodkowego układu nerwowego. Dlatego charakteryzuje się częścią mózgu przenoszoną na peryferie.
Główną funkcją siatkówki jest postrzeganie światła. Zapewnia to obecność dwóch typów receptorów:
Nazwa receptorów otrzymanych z powodu formy.
Istnieją trzy rodzaje stożków, które zawierają jeden pigment - czerwony, zielony, niebieski. To dzięki tym receptorom człowiek odróżnia kolor.
Pręty składają się z pigmentu rodopsyny, który absorbuje czerwone promienie widma. W nocy pałeczki działają głównie w dzień - stożki, o zmierzchu wszystkie fotoreceptory są aktywne na pewnym poziomie.
Fotoreceptory w różnych obszarach siatkówki są nierównomiernie rozmieszczone. Centralna strefa siatkówki (dołeczka) jest obszarem o największej gęstości stożka. Gęstość położenia stożków do odcinków obwodowych zmniejsza się. Jednocześnie region centralny nie zawiera prętów, ich największa gęstość znajduje się wokół strefy centralnej, a na obrzeżach gęstość nieco się zmniejsza.
Wizja jest bardzo złożonym procesem wynikającym z połączenia reakcji zachodzących w fotoreceptorach pod wpływem promieni świetlnych, transmisji impulsów nerwowych do dwubiegunowych, zwojowych komórek nerwowych, wzdłuż włókien nerwu wzrokowego i przetwarzania informacji otrzymanych w korze mózgowej.
Im mniejsze fotoreceptory są połączone z następującą po nich komórką dwubiegunową, a następnie komórką zwoju, tym wyższa rozdzielczość wizualna. W centralnej strefie siatkówki (dołka) jeden stożek łączy się z dwoma komórkami zwojowymi, w przeciwieństwie do tego, w strefach obwodowych wiele komórek receptorowych jest połączonych z niewielką liczbą komórek dwubiegunowych, niewielką liczbą komórek zwojowych przekazujących impulsy wzdłuż aksonów do mózgu. W związku z tym obszar plamki żółtej, gdzie stężenie szyszek jest wysokie, charakteryzuje się wysoką jakością widzenia, podczas gdy pręty obwodowych podziałów zapewniają widzenie peryferyjne, mniej wyraźne.
Siatkówka zawiera dwa typy komórek nerwowych:
Te dwa typy neuronów zapewniają wzajemne połączenie między wszystkimi komórkami nerwowymi siatkówki.
Głowa nerwu wzrokowego znajduje się w środkowej połowie siatkówki (bliżej nosa) około 4 milimetrów od strefy centralnej. Obszar ten jest całkowicie pozbawiony fotoczułych receptorów, dlatego w miejscu jego projekcji w polu widzenia decyduje strefa ślepa.
Siatkówka ma różną grubość w różnych miejscach. Najcieńsza część siatkówki znajduje się w strefie centralnej - dołku, który zapewnia najbardziej wyraźne widzenie, najgrubszą część - w obszarze głowy nerwu wzrokowego.
Siatkówka przylega do naczyniówki i jest mocno z nią połączona tylko wzdłuż linii zębatej, wzdłuż obrzeża obszaru plamki i wokół nerwu wzrokowego. Wszystkie pozostałe obszary charakteryzują się luźnym połączeniem siatkówki i naczyniówki, aw tych obszarach najprawdopodobniej odwarstwienie siatkówki.
Trofeum siatkówki zapewniają dwa źródła: sześć wewnętrznych warstw jest zasilanych z centralnego układu tętnic siatkówki, z czterech zewnętrznych - bezpośrednio z naczyniówki (jej warstwy kosmówkowo-kapilarnej). Siatkówka nie ma zakończeń nerwów czuciowych, więc patologicznym procesom siatkówki nie towarzyszy ból.
Następujące metody są używane do badania stanu funkcjonalnego siatkówki i jej struktury:
Jeśli siatkówka jest uszkodzona, głównym objawem jest zmniejszenie ostrości widzenia. Lokalizacja zmiany w centralnej strefie siatkówki charakteryzuje się znacznym zmniejszeniem wzroku, możliwa jest jej całkowita utrata. Porażka peryferyjnych podziałów może nastąpić bez pogorszenia widzenia, co komplikuje terminową diagnozę. Przez długi czas takie choroby mogą być bezobjawowe, często wykrywane tylko w diagnozie widzenia obwodowego. Rozległym uszkodzeniom obwodowej części siatkówki towarzyszy utrata części pola widzenia, zmniejszenie orientacji w słabym świetle (hemelopia) i zmiana postrzegania kolorów. Odwarstwienie siatkówki charakteryzuje się pojawieniem się błysków i błyskawic w oku, zniekształcenia widzenia. Częstą skargą jest również pojawienie się czarnych kropek, zasłony przed moimi oczami.
Choroby siatkówki mogą być wrodzone lub nabyte.
Nabyte choroby siatkówki:
Siatkówka lub siatkówka, siatkówka - najgłębsza z trzech błon gałki ocznej, przylegająca do naczyniówki na całej jej długości do źrenicy - obwodowa część analizatora wzrokowego, jego grubość wynosi 0,4 mm.
Neurony siatkówki są czuciową częścią systemu wzrokowego, który odbiera sygnały świetlne i barwne świata zewnętrznego.
U noworodków pozioma oś siatkówki jest o jedną trzecią dłuższa od osi pionowej, a podczas rozwoju poporodowego w wieku dorosłym siatkówka przybiera kształt niemal symetryczny. W momencie narodzin struktura siatkówki jest zasadniczo ukształtowana, z wyjątkiem części dołkowej. Ostateczna formacja kończy się 5 latami życia dziecka.
Również siatkówka jest podzielona na zewnętrzną część pigmentu (pars pigmentosa, stratum pigmentosum) i wewnętrzną światłoczułą część nerwową (pars nervosa).
W siatkówce emitują
Dystalne i proksymalne podziały wiążą komórki międzygatunkowe, ale w przeciwieństwie do połączenia komórek bipolarnych, połączenie to odbywa się w przeciwnym kierunku (przez rodzaj sprzężenia zwrotnego). Komórki te otrzymują sygnały z elementów bliższej siatkówki, w szczególności z komórek amakrynowych, i przekazują je do poziomych komórek poprzez synapsy chemiczne.
Neurony siatkówki są podzielone na wiele podtypów, z powodu różnicy w kształcie, połączeń synaptycznych, określonych przez naturę gałęzi dendrytycznych w różnych strefach wewnętrznej warstwy synaptycznej, gdzie zlokalizowane są złożone systemy synaps.
Synaptyczne końcówki inwazyjne (złożone synapsy), w których oddziałują trzy neurony: fotoreceptor, komórka pozioma i komórka dwubiegunowa, stanowią wyjściową część fotoreceptorów.
Synapsa składa się z zespołu procesów postsynaptycznych, które atakują wewnątrz terminala. Od strony fotoreceptora w centrum tego kompleksu znajduje się taśma synaptyczna otoczona pęcherzykami synaptycznymi zawierającymi glutaminian.
Kompleks postsynaptyczny reprezentowany jest przez dwa duże procesy boczne, zawsze należące do komórek poziomych i jeden lub kilka procesów centralnych należących do komórek dwubiegunowych lub poziomych. Zatem ten sam aparat presynaptyczny wykonuje transmisję synaptyczną do neuronów drugiego i trzeciego rzędu (jeśli założymy, że fotoreceptor jest pierwszym neuronem). W tej samej synapsie dokonuje się sprzężenia zwrotnego z komórek poziomych, które odgrywa ważną rolę w przetwarzaniu przestrzennym i barwnym sygnałów fotoreceptorowych.
Jest wiele takich kompleksów w końcówkach synaptycznych stożków, a jeden lub kilka z nich znajduje się w prętach. Neurofizjologiczne cechy aparatu presynaptycznego polegają na tym, że wybór mediatora z zakończeń presynaptycznych występuje cały czas, podczas gdy fotoreceptor jest depolaryzowany w ciemności (tonik) i jest regulowany przez stopniową zmianę potencjału na membranie presynaptycznej.
Mechanizm izolowania mediatorów w aparacie synaptycznym fotoreceptorów jest podobny do mechanizmu w innych synapsach: depolaryzacja aktywuje kanały wapniowe, wchodzące jony wapnia oddziałują z aparatem presynaptycznym (pęcherzykami), co prowadzi do uwolnienia mediatora do szczeliny synaptycznej. Uwalnianie mediatora z fotoreceptora (transmisja synaptyczna) jest tłumione przez blokery kanału wapniowego, jony kobaltu i magnezu.
Każdy z głównych typów neuronów ma wiele podtypów, tworząc ścieżkę pręta i stożka.
Powierzchnia siatkówki jest niejednorodna pod względem struktury i funkcji. W praktyce klinicznej, w szczególności dokumentując patologię dna, należy wziąć pod uwagę cztery z jego obszarów:
Miejscem początku nerwu wzrokowego siatkówki jest dysk nerwu wzrokowego, który znajduje się 3-4 mm przyśrodkowo (w kierunku nosa) od tylnego bieguna oka i ma średnicę około 1,6 mm. W obszarze głowy nerwu wzrokowego nie ma elementów światłoczułych, więc to miejsce nie daje wrażenia wzrokowego i nazywa się martwym punktem.
Boczna (po stronie skroniowej) od tylnego bieguna oka jest plamką (plamką) - żółtym segmentem siatkówki o owalnym kształcie (średnica 2-4 mm). Pośrodku plamki żółtej znajduje się centralny dół, który powstaje w wyniku przerzedzenia siatkówki (średnica 1-2 mm). W środku centralnego dołu znajduje się dołek - dołek o średnicy 0,2-0,4 mm, jest to miejsce o największej ostrości wzroku, zawiera tylko stożki (około 2500 komórek).
W przeciwieństwie do innych muszli, pochodzi z ektodermy (ze ścian miseczki oka) i, w zależności od jej pochodzenia, składa się z dwóch części: zewnętrznej (światłoczułej) i wewnętrznej (nie postrzegającej światła). W siatkówce znajduje się postrzępiona linia, która dzieli ją na dwie części: światło wrażliwe na światło i niewidoczne. Sekcja światłoczuła znajduje się za linią zębatą i niesie elementy światłoczułe (wizualna część siatkówki). Dział, który nie odbiera światła, znajduje się przed linią zębatą (część ślepa).
Struktura części niewidomej:
Część nerwowa (sama siatkówka) ma trzy warstwy jądrowe:
Siatkówka to światłoczuła część oka, składająca się z fotoreceptorów, która zawiera:
Segment zewnętrznego stożka ma kształt stożka. Tak więc w obwodowych częściach siatkówki pręty mają średnicę 2–5 μm, a stożki 5–8 μm; w centralnej części dołu stożki są cieńsze i mają średnicę zaledwie 1,5 mikrona.
W zewnętrznym segmencie pałeczek zawiera wizualny pigment - rodopsynę, w szyszkach - jodopsynę. Zewnętrzny segment pałeczek jest cienkim cylindrycznym cylindrem, a stożki mają zwężający się koniec, który jest krótszy i grubszy niż patyki.
Zewnętrzny segment różdżki to stos dysków otoczony zewnętrzną membraną, nałożoną na siebie, przypominającą stos upakowanych monet. W zewnętrznym segmencie różdżki nie ma kontaktu między krawędzią dysku a błoną komórkową.
W szyszkach błona zewnętrzna tworzy liczne zaciągnięcia i fałdy. W ten sposób dysk fotoreceptora w zewnętrznym segmencie pręta jest całkowicie oddzielony od błony plazmatycznej, aw zewnętrznym segmencie stożka dyski nie są zamknięte, a przestrzeń intradisc jest połączona z ośrodkiem zewnątrzkomórkowym. Szyszki mają zaokrąglony większy i jaśniejszy rdzeń niż pręty. Centralne procesy, aksony, które tworzą połączenia synaptyczne z dendrytami pręta dwubiegunowego, poziomych komórek, oddalają się od części rdzenia zawierającej kije. Aksony stożkowe mają również synapsy z poziomymi komórkami i karłem oraz płaską dwubiegunową. Segment zewnętrzny jest połączony z wewnętrznym segmentem nogi łączącej - cilium.
W wewnętrznym segmencie znajduje się wiele promieniowo zorientowanych i ściśle upakowanych mitochondriów (elipsoidalnych), które są dostawcami energii dla fotochemicznych procesów wzrokowych, wielu polirybosomów, aparatu Golgiego i małej ilości elementów ziarnistej i gładkiej retikulum endoplazmatycznego.
Obszar wewnętrznego segmentu między elipsoidą a rdzeniem nazywa się myoidem. Jądrowe ciało cytoplazmatyczne komórki, zlokalizowane bliżej wewnętrznego segmentu, przechodzi w proces synaptyczny, w którym rosną końcówki dwubiegunowych i poziomych neurocytów.
W zewnętrznym segmencie fotoreceptora zachodzą pierwotne procesy fotofizyczne i enzymatyczne przemiany energii światła w pobudzenie fizjologiczne.
Siatkówka zawiera trzy rodzaje stożków. Różnią się barwnikiem wizualnym, postrzegając promienie o różnych długościach fal. Różną czułość widmową stożków można wyjaśnić mechanizmem postrzegania kolorów. W tych komórkach, które wytwarzają enzym rodopsynę, energia świetlna (fotony) jest przekształcana w energię elektryczną tkanki nerwowej, tj. reakcja fotochemiczna. Gdy pręty i stożki są wzbudzane, sygnały są najpierw przekazywane przez kolejne warstwy neuronów samej siatkówki, a następnie do włókien nerwowych ścieżek wzrokowych, aw rezultacie do kory mózgowej.
W zewnętrznych segmentach prętów i stożków duża liczba dysków. W rzeczywistości są to fałdy błony komórkowej. Każdy kij lub stożek zawiera około 1000 dysków.
Zarówno rodopsyna, jak i pigmenty barwne są białkami sprzężonymi. Są one zawarte w błonie dysku w postaci białek transbłonowych. Stężenie tych światłoczułych pigmentów na dyskach jest tak wysokie, że stanowią około 40% całkowitej masy segmentu zewnętrznego.
Główne segmenty funkcjonalne fotoreceptorów:
Wysoko zorganizowane komórki siatkówki tworzą 10 warstw siatkówki.
W siatkówce występują 3 poziomy komórkowe reprezentowane przez fotoreceptory i neurony pierwszego i drugiego rzędu połączone ze sobą. Splotowate warstwy siatkówki składają się z aksonów lub aksonów i dendrytów odpowiednich fotoreceptorów i neuronów pierwszego i drugiego rzędu, które obejmują komórki dwubiegunowe, zwojowe, a także komórki amakrynowe i poziome, zwane interneuronami. (lista naczyniówki):
Druga warstwa jest utworzona przez zewnętrzne segmenty fotoreceptorów, prętów i stożków. Pręty i stożki są wyspecjalizowanymi wysoce zróżnicowanymi komórkami.
Pręty i stożki są długimi cylindrycznymi komórkami, w których zewnętrzny i wewnętrzny segment oraz złożone presynaptyczne zakończenie (kulka pręta lub nogi stożka) są odizolowane. Wszystkie części komórki fotoreceptorowej są połączone błoną plazmatyczną. Dendryty bipolarnych i poziomych komórek pasują i wciskają się w presynaptyczny koniec fotoreceptora.
Zewnętrzna płytka graniczna (błona) - znajduje się w zewnętrznej lub wierzchołkowej części siatkówki neurosensorycznej i jest pasmem zrostów międzykomórkowych. W rzeczywistości nie jest to podstawa membrany, ponieważ składa się z przepuszczalnych, lepkich, ściśle pasujących do siebie części wierzchołkowych komórek Mullera i fotoreceptorów, nie jest barierą dla makrocząsteczek. Zewnętrzna membrana graniczna nazywana jest fenestrowaną membraną Verhofa, ponieważ wewnętrzne i zewnętrzne segmenty prętów i stożków przechodzą przez tę membranę błotnika do przestrzeni podsiatkówkowej (przestrzeń między warstwą stożków i pręcików a nabłonkiem barwnikowym siatkówki), gdzie są otoczone substancją śródmiąższową bogatą w mukopolisacharydy.
Zewnętrzna warstwa ziarnista (jądrowa) jest tworzona przez jądra fotoreceptorów
Zewnętrzna warstwa siatkowata jest procesem prętów i stożków, komórek dwubiegunowych i komórek poziomych z synapsami. Jest to strefa między dwoma pulami dopływu krwi do siatkówki. Czynnik ten decyduje o lokalizacji obrzęku, płynnego i stałego wysięku w zewnętrznej warstwie pleksi.
Wewnętrzna warstwa ziarnista (jądrowa) - tworzy jądra neuronów pierwszego rzędu - komórki dwubiegunowe, a także jądro amakrynowe (w wewnętrznej części warstwy), poziome (w zewnętrznej części warstwy) i komórki Mullera (jądra tej ostatniej leżą na dowolnym poziomie tej warstwy).
Warstwa sieci wewnętrznej (siatkowej) oddziela wewnętrzną warstwę jądrową od warstwy komórek zwojowych i składa się z cewki złożonych procesów rozgałęziania i przeplatania neuronów.
Linia połączeń synaptycznych, w tym stopa stożka, koniec pręta i dendryty komórek dwubiegunowych, tworzy środkową membranę graniczną, która oddziela zewnętrzną warstwę pleksi. Ogranicza naczyniową wewnętrzną część siatkówki. Na zewnątrz od środkowej błony granicznej siatkówka jest pozbawiona naczyń krwionośnych i zależy od naczyniowego obiegu tlenu i składników odżywczych.
Warstwa zwojowych komórek wielobiegunowych. Komórki zwojowe siatkówki (neurony drugiego rzędu) znajdują się w wewnętrznych warstwach siatkówki, których grubość zmniejsza się wyraźnie w kierunku obwodu (wokół dołka, komórki zwojowe składają się z 5 lub więcej komórek).
Warstwa włókien nerwu wzrokowego. Warstwa składa się z aksonów komórek zwojowych tworzących nerw wzrokowy.
W siatkówce znajdują się trzy promieniowo położone warstwy komórek nerwowych i dwie warstwy synaps.
Neurony zwojowe leżą w głębi siatkówki, podczas gdy komórki światłoczułe (pręt i stożek) są najbardziej oddalone od środka, to znaczy siatkówka jest tak zwanym narządem odwróconym. Ze względu na tę pozycję światło, zanim spadnie na elementy światłoczułe i spowoduje fizjologiczny proces fototransdukcji, musi penetrować wszystkie warstwy siatkówki. Nie może jednak przejść przez nabłonek pigmentowy lub naczyniówkę, które są nieprzezroczyste.
Oprócz fotoreceptora i neuronów zwojowych, w siatkówce znajdują się bipolarne komórki nerwowe, które, znajdujące się między pierwszym a drugim, nawiązują kontakty między nimi, a także komórki poziome i amakrynowe, które wykonują poziome połączenia w siatkówce.
Między warstwą komórek zwojowych a warstwą prętów i stożków znajdują się dwie warstwy splotów włókien nerwowych z wieloma kontaktami synaptycznymi. Jest to zewnętrzna warstwa pleksi (tkana forma) i wewnętrzna warstwa pleksi. W pierwszym tworzy się kontakty między prętami i stożkami oraz pionowo zorientowanymi komórkami bipolarnymi, w drugim sygnał zmienia się z neuronów dwubiegunowych na neurony zwojowe, jak również w komórki amakrynowe w kierunku pionowym i poziomym.
Tak więc zewnętrzna warstwa jądrowa siatkówki zawiera ciało komórek fotoczułych, wewnętrzna warstwa jądrowa zawiera ciała komórek dwubiegunowych, poziomych i amakrynowych, a warstwa zwojowa zawiera komórki zwojowe, a także niewielką liczbę przemieszczonych komórek amakrynowych. Wszystkie warstwy siatkówki są wypełnione promieniowymi komórkami glejowymi Mullera.
Zewnętrzna błona graniczna jest utworzona z kompleksów synaptycznych umieszczonych między fotoreceptorem a zewnętrznymi warstwami zwojowymi. Warstwa włókien nerwowych jest utworzona z aksonów komórek zwojowych. Wewnętrzna błona graniczna jest utworzona z błon podstawowych komórek Mullera, jak również z zakończeń ich procesów. Aksony komórek zwojowych, pozbawione skorup Schwanna, docierające do wewnętrznej granicy siatkówki, obracają się pod kątem prostym i przechodzą do miejsca powstawania nerwu wzrokowego.
Funkcje nabłonka barwnikowego siatkówki:
W dystalnej siatkówce szczelne połączenia lub okluzje zonuli między komórkami nabłonka pigmentu ograniczają wejście krążących makrocząsteczek z naczyń kosmówkowych do siatkówki czuciowej i nerwowej.
Po przejściu światła przez układ optyczny oka i ciała szklistego, wchodzi on do siatkówki od wewnątrz. Zanim światło dotrze do warstwy prętów i stożków usytuowanych wzdłuż całej zewnętrznej krawędzi oka, przechodzi przez komórki zwojowe, warstwy siatkowe i jądrowe. Grubość warstwy zwieńczonej światłem wynosi kilkaset mikrometrów, a w ten sposób przez niejednorodną tkankę zmniejsza ostrość widzenia.
Jednak w obszarze środkowej części dołu siatkówki wewnętrzne warstwy są rozłożone w celu zmniejszenia tej utraty wzroku.
Najważniejszą częścią siatkówki jest plamka żółta, której stan jest zwykle określany przez ostrość widzenia. Średnica plamki wynosi 5-5,5 mm (3-3,5 średnicy tarczy wzrokowej), jest ciemniejsza niż otaczająca siatkówka, ponieważ tutaj nabłonek pigmentu podstawowego jest bardziej intensywnie zabarwiony.
Pigmenty, które nadają temu obszarowi żółty kolor, to zixantin i luteina, podczas gdy w 90% przypadków dominuje ziksantyna, aw 10% - luteina. Pigment lipofuscyny występuje również na obrzeżach.
Obszar plamki i jej części składowe:
Centralna kopa stanowi 5% optycznej części siatkówki, a skupia się w niej do 10% wszystkich stożków znajdujących się w siatkówce. W zależności od funkcji optymalna ostrość widzenia. Na dołku (foveola) znajdują się tylko zewnętrzne segmenty stożków, postrzegające kolory czerwone i zielone, a także glejowe komórki mielone.
Obszar plamki u noworodków: rozmyte kontury, jasnożółte tło, odruch dołkowy i wyraźne granice pojawiają się przed 1 rokiem życia.
W oftalmoskopii dno oka wydaje się ciemnoczerwone z powodu przezroczystości przez przezroczystą siatkówkę krwi w naczyniówce. Na tym czerwonym tle widoczne jest białawe okrągłe plamki na dnie oka, reprezentujące miejsce wyjścia z siatkówki nerwu wzrokowego, które po jego opuszczeniu tworzy tutaj tzw. optici, z wgłębieniem w kształcie krateru w środku (excavatio ucz).
Dysk nerwu wzrokowego znajduje się w połowie nosa siatkówki, 2-3 mm przyśrodkowo do tylnego bieguna oka i 0,5-1,0 mm w dół od niego. Jego kształt jest okrągły lub owalny, lekko wydłużony w kierunku pionowym. Średnica tarczy - 1,75-2,0 mm. W miejscu dysku nie ma neuronów optycznych, dlatego w skroniowej części pola widzenia każdego oka głowa nerwu wzrokowego odpowiada fizjologicznej mroczce, znanej jako martwe pole. Po raz pierwszy został opisany w 1668 r. Przez fizyka E. Marriott.
Dysk nerwu wzrokowego poniżej, powyżej i po stronie nosowej, nieznacznie wystaje ponad poziom otaczających go struktur siatkówki i jest na tym samym poziomie co strona czasowa. Wynika to z faktu, że włókna nerwowe zbiegające się z trzech stron w procesie formowania dysku powodują lekkie zgięcie w kierunku ciała szklistego.
Mały wałek tworzy się wzdłuż krawędzi dysku z trzech stron, a pośrodku dysku znajduje się wgłębienie w kształcie lejka, znane jako wykop fizjologiczny dysku, o głębokości około 1 mm. Przez nią przechodzą centralne tętnice i żyły centralne siatkówki. Na skroniowej stronie głowy nerwu wzrokowego taki wałek jest nieobecny, ponieważ wiązka brodawczakowata, która składa się z włókien nerwowych wychodzących z neuronów zwojowych znajdujących się w żółtej plamce siatkówki, natychmiast zanurza się w kanale twardówki. Powyżej i poniżej papillomacular wiązki w głowie nerwu wzrokowego są, odpowiednio, włókna nerwowe z górnej i dolnej ćwiartki skroniowej połowy siatkówki. Przyśrodkowa część głowy nerwu wzrokowego składa się z aksonów komórek zwojowych znajdujących się w przyśrodkowej (nosowej) połowie siatkówki.
Wygląd głowy nerwu wzrokowego i wielkość jego wykopu fizjologicznego zależy od charakterystyki kanału twardówki i kąta, pod którym kanał ten jest usytuowany względem oka. Jasność granic nerwu wzrokowego jest określona przez cechy wejścia nerwu wzrokowego do kanału twardówki.
Jeśli nerw wzrokowy wchodzi do niego pod ostrym kątem, nabłonek barwnikowy siatkówki kończy się przed krawędzią kanału, tworząc półpierścień tkanki naczyniówki i twardówki. Jeśli ten kąt przekracza 90 °, jedna krawędź dysku wydaje się stroma, a odwrotnie - płaska. Jeśli naczyniówka jest oddzielona od krawędzi głowy nerwu wzrokowego, otoczona jest półprzewodnikiem. Czasami krawędź dysku ma czarną obwódkę z powodu gromadzenia się wokół niego melaniny.
Obszar głowy nerwu wzrokowego jest podzielony na 4 strefy:
Według Salzmanna, w dysku nerwu wzrokowego znajdują się trzy części: siatkówki, naczyniówki i twardówki.
Dysk nerwu wzrokowego jest nieciągliwą formacją nerwową, ponieważ jego włókna nerwowe są pozbawione osłonki mielinowej. Dysk nerwu wzrokowego jest bogato zaopatrzony w naczynia i elementy podtrzymujące glej. Elementy glejowe w nim, astrocyty, mają długie procesy, które otaczają wiązki włókien nerwowych. Oddzielają nerw wzrokowy od sąsiednich tkanek. Granica między podzespołami nerwu wzrokowego bezkotnyh i mkotnyh zbiega się z zewnętrzną powierzchnią płyty cribriform (lamina cribrosa).
Wyrafinowaną charakterystykę wskaźników biometrycznych głowy nerwu wzrokowego uzyskano za pomocą trójwymiarowej tomografii optycznej i skanowania ultradźwiękowego.
Na siatkówkę i głowę nerwu wzrokowego wpływa ciśnienie wewnątrzgałkowe, a retrolaminarne i proksymalne części nerwu wzrokowego pokryte oponami doświadczają ciśnienia płynu mózgowo-rdzeniowego w przestrzeni podpajęczynówkowej. W związku z tym zmiany ciśnienia wewnątrzgałkowego i wewnątrzczaszkowego mogą wpływać na stan dna oka i nerwów wzrokowych, aw konsekwencji na widzenie.
Zastosowanie fluorescencyjnej angiografii dna oka w głowie nerwu wzrokowego w celu rozróżnienia dwóch splotów naczyniowych: powierzchownego i głębokiego. Powierzchniowe są utworzone przez naczynia siatkówki rozciągające się od centralnej tętnicy siatkówki, głębokiej utworzonej z naczyń włosowatych zaopatrzonych w krew z naczyniowego układu naczyniowego, która przepływa przez tylne krótkie tętnice rzęskowe. Przejawy autoregulacji przepływu krwi odnotowuje się w naczyniach nerwu wzrokowego i początkowych częściach pnia. Istnieje prawdopodobieństwo zmienności ich dopływu krwi, ponieważ znane są przypadki ciężkiego niedokrwienia głowy nerwu wzrokowego z pojawieniem się objawu „wiśniowej kości” w obszarze plamki z zamknięciem tylko centralnej tętnicy siatkówki lub wybiórczym uszkodzeniem tylnych krótkich tętnic cylindrycznych.
W części retroulbar nerwu wzrokowego identyfikowane są wszystkie części złoża mikrokrążenia: tętniczki, prekapilarie, naczynia włosowate, naczynia postkapilarne i żyły. Kapilary tworzą głównie struktury sieciowe. Skupienie tętniczek, nasilenie żylnego komponentu i obecność wielu żylno-żylnych anastomoz przyciągają uwagę. Istnieją również przetoki tętniczo-żylne.
Ultrastruktura ścian naczyń włosowatych głowy nerwu wzrokowego jest podobna do naczyń włosowatych struktur siatkówki i mózgu. W przeciwieństwie do othorikapillaron są one nieprzenikalne, podczas gdy ich jedyna warstwa gęsto położonych komórek śródbłonka nie ma dziur. Pericyty śródścienne znajdują się między warstwami głównej membrany prekapilar, naczyń włosowatych i naczyń postkapilarnych. Komórki te mają ciemne jądro i procesy cytoplazmatyczne. Być może pochodzą one z mezenchymy naczyniowej zarodkowej i są kontynuacją komórek mięśni tętniczek.
Uważa się, że hamują one neowaskulogenezę i mają zdolność redukcji komórek mięśni gładkich. W przypadku naruszenia unerwienia naczyń krwionośnych wydaje się, że następuje ich rozpad, który powoduje procesy degeneracyjne w ścianach naczyń, spustoszenie i zatarcie światła naczyń.
Najważniejszą cechą anatomiczną wewnątrzgałkowego odcinka aksonalnego komórek zwojowych siatkówki jest brak osłonki mielinowej. Ponadto siatkówka, podobnie jak naczyniówka, jest pozbawiona zakończeń nerwów czuciowych.
Istnieje wiele eksperymentalnych i klinicznych dowodów na rolę upośledzonego krążenia tętniczego w głowie nerwu wzrokowego i przedniej części jego tułowia w rozwoju wad wzroku w jaskrze, neuropatii niedokrwiennej i innych procesach patologicznych w gałce ocznej.
Odpływ krwi z obszaru głowy nerwu wzrokowego i z jego wnętrza wewnątrzgałkowego odbywa się głównie przez żyłę centralną siatkówki. Część krwi żylnej przepływa z obszaru przed-aminarnego przez żyły naczyniówkowe, a następnie żyły wirowe. Ta ostatnia okoliczność może być ważna w przypadkach niedrożności środkowej żyły siatkówki za płytą zlewową. Innym sposobem odpływu płynu, ale nie krwi i płynu mózgowo-rdzeniowego, jest szlak ługowo-limfatyczny oczodołowo-twarzowy z przestrzeni dopochwowej nerwu wzrokowego do węzłów chłonnych podżuchwowych.
Badając patogenezę procesów niedokrwiennych w dysku nerwu wzrokowego, należy zwrócić uwagę na następujące indywidualne cechy anatomiczne: strukturę płytki sitowej, koło Zinn-Hallera, rozmieszczenie krótkich tętnic rzęskowych tylnych, ich liczbę i zespolenie, przejście przez tarczę wzrokową centralnej tętnicy siatkówki, zmiany w ścianach naczyń, obecność w nich oznak zanikania, zmian we krwi (niedokrwistość, zmiany stanu układu krzepnięcia-przeciw krzepnięciu
i inni.).
Dopływ krwi do siatkówki odbywa się z dwóch źródeł: sześć wewnętrznych warstw otrzymuje je z gałęzi centralnej tętnicy (gałąź a. Ophtalmica) i zewnętrznych warstw siatkówki, w tym fotoreceptorów, z warstwy kosmówkowo-kapilarnej naczyniówki (tj. Sieć krążenia, utworzone przez tylne krótkie tętnice rzęskowe).
Kapilary tej warstwy między komórkami śródbłonka mają duże pory (fenestra), co powoduje wysoką przepuszczalność ścian naczyń kosmówkowych i stwarza możliwość intensywnej wymiany między nabłonkiem pigmentowym a krwią.
Centralna tętnica siatkówki jest niezwykle ważna w dopływie krwi do wewnętrznych warstw siatkówki, a także nerwu wzrokowego. Odchodzi od bliższej części łuku tętnicy ocznej, która jest pierwszą gałęzią tętnicy szyjnej wewnętrznej. Średnica centralnej tętnicy siatkówki w jej początkowej części wynosi 0,28 mm, przy wejściu do wnętrza oka, w obszarze głowy nerwu wzrokowego - 0,1 mm.
Naczynia obrotowe o grubości mniejszej niż 20 mikronów nie są widoczne podczas oftalmoskopii. Centralna tętnica siatkówki jest podzielona na dwie główne gałęzie: górną i dolną, które z kolei dzielą się na gałęzie nosowe i skroniowe. W siatkówce znajdują się w warstwie włókien nerwowych i są skończone, ponieważ nie ma między nimi zespoleń.
Komórki śródbłonka naczyń siatkówki są zorientowane prostopadle w stosunku do osi naczynia. Ściany tętnicy, w zależności od kalibru, zawierają od jednej do siedmiu warstw perycytów.
Skurczowe ciśnienie krwi w centralnej tętnicy siatkówki wynosi około 48-50 mm Hg. Art., Który jest 2 razy większy od normalnego ciśnienia wewnątrzgałkowego, więc poziom ciśnienia w naczyniach włosowatych siatkówki jest znacznie wyższy niż w innych naczyniach włosowatych krążenia płucnego. Wraz z gwałtownym spadkiem ciśnienia krwi w tętnicy środkowej siatkówki do poziomu ciśnienia wewnątrzgałkowego i poniżej, występują zakłócenia w normalnym dopływie krwi do tkanki siatkówki. Prowadzi to do rozwoju niedokrwienia i zaburzeń widzenia.
Prędkość przepływu krwi w tętniczkach siatkówki, zgodnie z angiografią fluorescencyjną, wynosi 20-40 mm na sekundę. Siatkówka charakteryzuje się wyjątkowo wysokim wskaźnikiem absorpcji na jednostkę masy wśród innych tkanek. Poprzez dyfuzję z naczyniówki odżywiają się tylko warstwy zewnętrznej trzeciej części siatkówki.
U około 25% ludzi tętnica rzęsistkowa, która dostarcza krew do większości żółtej plamy i papillomacular wiązki, jest uwalniana z naczyń naczyniówki w dopływie krwi do siatkówki. Okluzja tętnicy środkowej siatkówki w wyniku różnych procesów patologicznych u ludzi z tętnicą rzęsistą prowadzi do niewielkiego zmniejszenia ostrości wzroku, podczas gdy zator tętnicy rzęskowo znacząco upośledza widzenie centralne, utrzymując niezmienione widzenie obwodowe. Naczynia siatkówki kończą się delikatnymi łukami naczyniowymi w odległości 1 mm od linii zębatej.
Odpływ krwi z siatkówki następuje przez układ żylny. W przeciwieństwie do tętnic, żyły siatkówkowe nie mają warstwy mięśniowej, więc światło żył łatwo się rozszerza, podczas gdy rozciąganie się rozrzedza i zwiększa przepuszczalność ich ścian. Żyły znajdują się równolegle do tętnic. Krew żylna wpływa do żyły centralnej siatkówki. Jej ciśnienie krwi jest normalne 17-18 mm Hg. Art.
Gałęzie centralnych tętnic i żył siatkówki przechodzą w warstwie włókien nerwowych i częściowo w warstwie komórek zwojowych. Tworzą w siatkówce warstwową sieć kapilarną, szczególnie rozwiniętą w jej tylnej części. Sieć naczyń włosowatych znajduje się zwykle między tętnicą pokarmową a żyłą drenującą.
Naczynia włosowate siatkówki zaczynają się od naczyń przedwłóknistych, które przechodzą przez warstwę włókien nerwowych i tworzą sieć kapilarną na granicy zewnętrznych warstw splotu i wewnętrznych warstw jądrowych. Wolne strefy z naczyń włosowatych w siatkówce znajdują się wokół małych tętnic i tętniczek, a także w obszarze plamki żółtej, która jest otoczona arkadopodobną warstwą naczyń włosowatych, która nie ma wyraźnych granic. Inna strefa nienaczyniowa tworzy się na skrajnym obwodzie siatkówki, gdzie kończą się naczynia włosowate, nie osiągając linii zębatej.
Ultrastruktura ścian naczyń włosowatych tętnic jest podobna do naczyń włosowatych mózgu. Ściany naczyń włosowatych siatkówki składają się z błony podstawnej i pojedynczej warstwy nabłonka nie fenestrowanego.
Śródbłonek naczyń włosowatych siatkówki, w przeciwieństwie do naczyń włosowatych naczyniówki, nie ma porów, dlatego ich przepuszczalność jest znacznie mniejsza niż przepuszczalności naczyń włosowatych, co sugeruje, że pełnią one funkcję barierową.
Siatkówka przylega do naczyniówki, ale w wielu obszarach jest luźna. To tutaj ma skłonność do złuszczania się w różnych chorobach siatkówki.
Patologia układu stożka siatkówki objawia się klinicznie różnymi zmianami w obszarze plamki żółtej i prowadzi do dysfunkcji tego układu, aw rezultacie do różnych zaburzeń widzenia barwnego, zmniejszenia ostrości widzenia.
Istnieje wiele dziedzicznych i nabytych chorób i zaburzeń, w które może być zaangażowana siatkówka. Niektóre z nich obejmują: